Houtskool en Siberisch krijt

Een houtskoolpotlood is, net als een gewoon potlood, houtskool met een houten huls eromheen en is in verschillende hardheden te krijgen. Ik heb de hardheden B, 2B en 3B gekocht. Het potlood werkt bijna hetzelfde als een staafje, maar doordat er een punt aan het potlood zit, is dit materiaal minder geschikt om vlakken te vullen en meer geschikt voor de details. Om een mooi puntje te houden kun je het potlood slijpen met een puntenslijper of als je heel veel geduld hebt, kun je ook met een mesje aan de slag gaan en heel voorzichtig het hout en houtskool wegschrapen. Dit laatste is wel een uitdaging, de punt breekt namelijk snel af.

Siberisch krijt wordt gemaakt van geperst houtskool waardoor het staafje harder en zwaarder aanvoelt en een strakkere vormgeving heeft. Je kunt het kopen in verschillende hardheden. Mijn voorkeur gaat uit naar de hardheid B, 2B en 3B. Met Siberisch krijt creëer je, net zoals bij houtskool, zowel vlakken als lijnen waarbij de kleur dieper zwart is dan van houtskool. Ook zie je, naarmate de tekening ouder wordt, dat het houtskool vergrijst in tegenstelling tot het Siberisch krijt wat zijn kleur behoudt. Krijt heeft als voordeel dat het minder afgeeft. Een nadeel is dat als je het probeert uit te gummen er nog sporen achter blijven.

Als je houtskool of Siberisch krijt verkeerd hebt aangebracht kun je dit makkelijk corrigeren met een kneedgum. Knijp, voordat je gaat beginnen, met je handen in de gum. Door de warmte van je handen kneed je de gum soepel en kun je er een mooi puntje aan draaien. Met dit puntje gum je simpelweg hele kleine stukjes weg uit een groot vlak houtskool. Dit gebruik ik bijvoorbeeld bij lichteffecten en glansplekken. Je kunt ook met de gum tekenen door je papier in zijn geheel te vullen met houtskool waarna je met de gum weer delen weg gumt. Hierdoor komt het wit van het papier weer naar voren. Als de kneedgum vies is geworden van al het gummen, kneed de gum dan net zo lang totdat hij weer schoon is.

Houtskool en Siberisch krijt hechten zich niet helemaal aan het papier. Daarom moeten de tekeningen altijd worden gefixeerd, maar dit kan ook tussentijds. Er kan zoveel houtskool op je tekening zitten dat het papier niets meer opneemt waardoor tussentijds fixeren nodig is. Fixeer koop je in spuitbusvorm en is te verkrijgen bij een kunstschilderwinkel. Probeer het eerst op een klein stukje papier om te kijken wat het effect is. Als je te dicht op het papier spuit, of je sprayt met te veel fixatief vloeit je tekening uit of gaat het papier bobbelen. Het verpest je tekening op het laatste moment en dat zou zonde zijn. Bij mijn eerste tekening ging dit faliekant mis! Laat het fixatief drogen voordat je verder gaat werken. Het ruikt sterk en veroorzaakt snel tranende ogen. Gebruik het daarom alleen in een goed geventileerde ruimte.

Er zijn meerdere manieren om met houtskool en water te werken en ik heb hieronder mijn ervaringen op papier gezet.